Hút chân không thực phẩm là gì?
Hút chân không thực phẩm là quá trình loại bỏ không khí xung quanh thực phẩm và sau đó niêm phong nó lại trong một gói kín. Mục đích của việc này là để làm chậm quá trình hủy hoại của thực phẩm do vi khuẩn, nấm mốc và các yếu tố khác, do đó kéo dài thời gian bảo quản của thực phẩm. Máy hút chân không thường được sử dụng trong quá trình này để tạo ra một môi trường chân không xung quanh thực phẩm. Phương pháp hút chân không thực phẩm rất phổ biến trong cả gia đình lẫn ngành công nghiệp chế biến thực phẩm.
6 Lợi ích của Hút chân không bảo quản thực phẩm có thể bạn chưa biết
Hút chân không thực phẩm mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe và lợi ích về kinh tế cho người sử dụng. Cụ thể:
- Kéo dài thời gian bảo quản: Hút chân không giúp loại bỏ không khí – môi trường mà vi khuẩn và mốc thường sinh sôi. Do đó, thực phẩm bảo quản bằng cách hút chân không có thể giữ được độ tươi lâu hơn từ 3-5 lần so với phương pháp bảo quản thông thường.
- Giữ nguyên hương vị và chất lượng thực phẩm: Việc hút chân không giúp giữ nguyên hương vị, màu sắc, mùi thơm và độ ẩm tự nhiên của thực phẩm, giúp thực phẩm giữ được chất lượng tốt nhất.
- Ngăn ngừa lẫn mùi vị: Thực phẩm được hút chân không đóng gói niêm phong kín trong các túi riêng biệt, vì vậy khi bảo quản chung trong tủ lạnh hoặc tủ đông sẽ không bị lẫn mùi vị của nhau.
- Tiết kiệm chi phí: Việc bảo quản thực phẩm bằng cách hút chân không cũng giúp tiết kiệm tiền bởi vì nó giúp giảm lượng thực phẩm bị hỏng và phải vứt bỏ.
- Ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc: Hút chân không giúp tạo ra một môi trường không có không khí, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc, giúp giảm nguy cơ nhiễm khuẩn và bệnh tật liên quan đến thực phẩm.
- Tăng chất lượng bao bì sản phẩm: Việc hút chân không giúp tăng chất lượng bao bì sản phẩm, giúp sản phẩm trở nên chắc chắn hơn và dễ dàng lưu trữ hơn.
- Ngăn chặn sự oxy hoá: Hút chân không giúp ngăn chặn sự oxy hoá, giúp thực phẩm không bị hoen ố và giữ được màu sắc tự nhiên.
- Tiết kiệm không gian lưu trữ: Việc hút không khí bên trong túi làm giảm thể tích tối đa các túi đựng lưu trữ thực phẩm, giúp lưu trữ được nhiều hơn, gọn gàng hơn trong tủ lạnh hoặc tủ đông.
Những hạn chế của bảo quản thực phẩm bằng hút chân không
Dù hút chân không bảo quản thực phẩm mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có một số hạn chế và tác hại mà bạn cần phải lưu ý:
- Không phù hợp với tất cả các loại thực phẩm: Không phải tất cả các loại thực phẩm đều phù hợp để bảo quản bằng cách hút chân không. Ví dụ, thực phẩm mềm như bánh mì có thể bị nén khi hút chân không.
- Nguy cơ phát triển vi khuẩn anaerobic: Mặc dù hút chân không có thể ngăn chặn sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn và nấm mốc, nhưng một số loại vi khuẩn anaerobic (vi khuẩn sống trong môi trường không có không khí) có thể phát triển trong môi trường chân không. Ví dụ, vi khuẩn Clostridium botulinum, nguyên nhân gây bệnh botulism, có thể phát triển trong môi trường chân không.
- Cần thiết bị đặc biệt: Để hút chân không thực phẩm, bạn sẽ cần một máy hút chân không, có thể tạo thêm chi phí đầu tư ban đầu.
- Cần thời gian và công sức: Quá trình hút chân không thực phẩm có thể tốn thời gian và công sức, đặc biệt nếu bạn cần bảo quản một lượng lớn thực phẩm.
- Không thể bảo quản thực phẩm tươi sống lâu dài: Mặc dù hút chân không có thể kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm, nhưng nó không thể giữ thực phẩm tươi sống mãi mãi. Thực phẩm vẫn cần được tiêu thụ trong một khoảng thời gian nhất định sau khi đã được hút chân không.
Những thực phẩm nào thì cần hút chân không?
Có nhiều loại thực phẩm có thể được bảo quản bằng cách hút chân không, bao gồm:
- Thịt và hải sản: Thịt tươi, thịt đã chế biến, cá, tôm và hải sản khác có thể được bảo quản bằng cách hút chân không để giữ cho chúng tươi lâu hơn.
- Rau củ: Rau củ tươi có thể được hút chân không để giữ cho chúng tươi lâu hơn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải tất cả rau củ đều phù hợp với phương pháp này, và một số loại có thể cần được xử lý trước (như blanching) trước khi hút chân không.
- Trái cây: Trái cây tươi có thể được hút chân không để giữ cho chúng tươi lâu hơn. Tương tự như rau củ, không phải tất cả trái cây đều phù hợp với phương pháp này.
- Thực phẩm đã chế biến: Nếu bạn đã chế biến một lượng lớn thực phẩm và muốn bảo quản phần còn lại để ăn sau, việc hút chân không có thể giúp giữ cho thực phẩm tươi ngon và giữ được chất lượng.
- Đồ ăn dư thừa: Hút chân không mọi thức ăn thừa từ bữa ăn của bạn ngay lập tức. Điều này giúp bạn không phải vứt bỏ thức ăn và vẫn có thể sử dụng đến một bữa ăn khác.
- Thực phẩm cần vận chuyển xa: Thực phẩm khi vận chuyển đi xa cần dễ sắp xếp, gọn gàng, tối ưu diện tích. Hút chân không là phương pháp tối ưu nhất để đảm bảo những tiêu chí này.
- Thực phẩm, đồ ăn dễ vỡ: Bảo quản thực phẩm bằng hút chân không rất tiện dụng để đóng gói các loại khoai tây chiên, cần lưu ý không sử dụng lực hút chân không nếu không bạn sẽ làm nát các thứ bên trong.
- Thực phẩm khô: Thực phẩm khô như hạt, ngũ cốc, bánh quy, và thậm chí cả cà phê, cũng có thể được bảo quản bằng cách hút chân không để giữ cho chúng khô và giữ được hương vị.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải tất cả các loại thực phẩm đều phù hợp để bảo quản bằng cách hút chân không. Ví dụ, thực phẩm mềm như bánh mì có thể bị nén khi hút chân không.
Khi nào thì nên hút chân không thực phẩm?
Việc hút chân không thực phẩm thường được thực hiện trong các trường hợp sau:
- Khi bạn muốn bảo quản thực phẩm lâu hơn: Hút chân không giúp kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm bằng cách ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc. Điều này rất hữu ích nếu bạn muốn bảo quản thực phẩm trong một khoảng thời gian dài mà không cần sử dụng hóa chất bảo quản.
- Các dịp lễ tết, bữa tiệc có khối lượng thực phẩm lớn: đám cưới, đám giỗ, liên hoan,….có rất nhiều loại thực phẩm với khối lượng lớn thì bạn nên hút chân không để đảm bảo an toàn vệ sinh.
- Khi bạn muốn giữ nguyên hương vị và chất lượng thực phẩm: Hút chân không giúp giữ nguyên hương vị, màu sắc, mùi thơm và độ ẩm tự nhiên của thực phẩm, giúp thực phẩm giữ được chất lượng tốt nhất.
- Khi bạn muốn tiết kiệm không gian lưu trữ: Hút chân không giúp giảm không gian cần thiết để lưu trữ thực phẩm, điều này rất hữu ích nếu không gian lưu trữ của bạn bị hạn chế.
- Khi bạn muốn chuẩn bị thực phẩm trước: Nếu bạn muốn chuẩn bị thực phẩm trước và sử dụng chúng sau một thời gian, việc hút chân không sẽ giúp thực phẩm giữ được tươi ngon và chất lượng.
- Khi bạn muốn bảo quản thực phẩm đã mở bao bì: Nếu bạn đã mở bao bì của thực phẩm nhưng không sử dụng hết, việc hút chân không và bảo quản trong tủ lạnh sẽ giúp thực phẩm giữ được tươi lâu hơn.
- Khi bạn muốn gửi thực phẩm đi xa: bạn muốn gửi thực phẩm đi xa cho người thân, khách hàng, các chuyến đi du lịch, dã ngoại thì nên đóng gói hút chân không để đảm bảo an toàn.
Mẹo nhỏ cần lưu ý khi sử dụng phương pháp hút chân không:
- Để bạn tận dụng tối đa độ tươi của thực phẩm, hãy ghi ngày tháng trên túi sau khi bạn hút chân không. Bạn có thể theo dõi khi nào nó được cất giữ và khi nào nó nên được sử dụng hoặc ăn.
- Để kéo dài tuổi thọ của thực phẩm hơn nữa, hãy làm sạch kỹ trước khi cất giữ. Ngoài ra, giữa các bao bì, hãy lau sạch bất kỳ bề mặt nào được sử dụng để tránh nhiễm chéo vi khuẩn.
Hút chân không bảo quản thực phẩm được bao lâu thì an toàn?
Nếu bạn hút thực phẩm khi thực phẩm còn rất tươi và bảo quản một cách thích hợp, thì thực phẩm sẽ giữ được lâu hơn khoảng 3 – 5 lần so với việc bạn sử dụng phương pháp bảo quản thông thường. Dưới đây là những ví dụ cụ thể về thời gian bảo quản khi thực phẩm được đóng gói hút chân không so với bảo quản thông thường:
Loại thực phẩm | Bảo quản thông thường | Bảo quản bằng hút chân không |
Các loại thịt tươi sống | 3 ngày | 9 ngày |
Thịt bò và gia cầm trong tủ đông | 6-12 tháng | 2-3 năm |
Các loại thịt đã ướp gia vị | 5 ngày | 15 ngày |
Các loại cá, hải sản tươi sống | 2 ngày | 5 ngày |
Trái cây, rau củ | 5 ngày | 15 – 21 ngày |
Các loại canh, súp trong tủ lạnh | 7 ngày | 20-25 ngày |
Chả, xúc xích | 2 ngày | 10 ngày |
Các loại bánh có kem | 2 ngày | 8 ngày |
Các loại bánh mỳ | 2 ngày | 8 ngày |
Gạo, pasta,café, chè | 3-4 tháng | 7-12 tháng |
Các loại ngũ cốc | 2-3 tháng | 6-12 tháng |
Các loại bánh quy | 1-2 tuần | 3-6 tuần |
Cách hút chân không đóng gói thực phẩm phổ biến nhất hiện nay
Để đóng gói hút chân không cho thực phẩm thì có nhiều cách với nhiều phương pháp hỗ trợ khác nhau. Có những cách làm thủ công rất đơn giản mà bạn có thể tự làm tại nhà. Nhưng có những cách bạn phải sử dụng đến những thiết bị máy móc chuyên dụng.
Hiện tại có 2 cách thực hiện để hút chân không đóng gói bảo quản thực phẩm đang được áp dụng phổ biến nhất hiện nay.
1. Phương pháp đóng gói chân không thực phẩm thủ công
Đây là cách đóng gói hút chân không thực phẩm cực kì đơn giản mà ai cũng có thể tự làm tại nhà với các vật dụng đơn giản. Những cách thủ công này có ưu điểm là dễ làm với các nguyên liệu sẵn có tại nhà. Nhược điểm là hiệu quả rất thấp, không khí còn lại trong túi khá nhiều (20-30%), chỉ phù họp bảo quản thực phẩm trong ngày hoặc ngắn ngày.
Có mấy cách thủ công để hút chân không thực phẩm mà bạn có thể tự thực hiện được tại nhà:
Sử dụng túi zip cùng với chậu nước
Cho thực phẩm vào trong túi zip sau đó cho cả túi đựng này vào chậu nước, nước ngập gần miệng zip của túi. Dưới áp lực của nước sẽ ép không khí bên trong ra khỏi túi, sau đó kéo khóa miệng túi zip.
Sử dụng ống hút và túi zip
Các bước chuẩn bị cũng tương tự như cách ở trên, nhưng thay vì cho vào chậu nước thì chúng ta sẽ kéo khóa zip lại, chỉ để hở 1 khe nhỏ để cho ống hút lọt vào. Sau đó dùng miệng để hút không khí bên trong túi ra ngoài theo đường ống hút. Sau đó rút ống hút ra và nhanh tay kéo khóa zip lại.
2. Sử dụng Máy hút chân không gia đình
Đây là phương pháp phổ biến nhất được sử dụng ở các hộ gia đình hoặc kinh doanh nhỏ để đóng gói bảo quản thực phẩm. Máy hút chân không gia đình thường nhỏ gọn, dễ sử dụng và có giá cả phải chăng. Chúng hoạt động bằng cách hút không khí ra khỏi túi chứa thực phẩm và sau đó niêm phong túi lại. Máy hút chân không thực phẩm gia đình thường được sử dụng để bảo quản thực phẩm tươi, thực phẩm đã chế biến hoặc thực phẩm khô với số lượng đóng gói nhỏ.
3. Sử dụng Máy hút chân không công nghiệp
Đây là phương pháp được sử dụng nhiều trong ngành công nghiệp chế biến, đóng gói thực phẩm. Máy hút chân không công nghiệp có kích thước lớn hơn và có khả năng hút chân không nhanh hơn, mạnh hơn so với máy hút chân không gia đình. Chúng thường được sử dụng để đóng gói thực phẩm trên quy mô lớn, như đóng gói thịt, hải sản, rau quả, và các loại thực phẩm khác trên dây chuyền sản xuất.
Các câu hỏi liên quan thường gặp (FAQs)
Không, không phải tất cả các loại thực phẩm đều phù hợp để bảo quản bằng cách hút chân không. Ví dụ, thực phẩm mềm như bánh mì có thể bị nén khi hút chân không.
Không, phương pháp đóng gói hút chân không bảo quản thực phẩm chỉ làm giảm và chậm quá trình hư hỏng của thực phẩm. Bạn cần biết rằng, bản thân thực phẩm vẫn có không khí ở bên trong đó. Ngoài ra còn có một số loại vi khuẩn yếm khí đã ở sẵn bên trong thực phẩm đó, không có oxy chúng vẫn sinh sống được. Vì vậy, phương pháp hút chân không không có khả năng phục hồi, hay ngăn cản hoàn toàn quá trình hư hỏng thực phẩm.
khi mua thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm tươi sống, bạn hãy chọn thực phẩm tươi, sạch. Và khi muốn hút chân không thì cần sơ chế qua thực phẩm. Ví dụ rau-củ-quả nên rửa sạch, thịt cá nếu sử dụng trong thời gian lâu dài thì nên để ở ngăn đá. Còn đồ ăn thừa cần để nguội mới cho vào túi và hút chân không. Không nên đun sôi thức ăn và bỏ vào túi ngay. Vì những hóa chất trong bao bì sẽ thôi nhiễm vào trong thực phẩm, rất nguy hại.
Thời gian bảo quản thực phẩm bằng hút chân không với các loại thực phẩm khác nhau là khác nhau, tùy thuộc vào:
- Cách bảo quản: tủ đông, tủ lạnh hay điều kiện thường
- Đặc tính của thực phẩm: thịt, hải sản, đồ tươi, đồ đông lạnh, trái cây, rau củ quả, ngũ cốc,…
- Cách bạn đóng gói hút chân không: thủ công hay sử dụng máy hút chân không.
Thực phẩm được bảo quản bằng phương pháp hút chân không chắc chắn sẽ mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe cũng như lợi ích về kinh tế. Tuy nhiên bạn cần phải sử dụng đúng phương pháp và không phải loại thực phẩm nào cũng cần phải đóng gói hút chân không.
Có, máy hút chân không sẽ giúp hiệu quả đóng gói chân không thực phẩm tối ưu hơn rất nhiều so với các cách đóng gói thủ công. Ngoài ra, chi phí để đầu tư một chiếc máy hút chân không mini cũng rất rẻ, bạn dễ dàng chi tiêu để mua sử dụng trong gia đình.
Đóng gói hút chân không thực phẩm sẽ giữ cho thực phẩm luôn được tươi ngon và thời gian bảo quản cũng được lâu hơn. Túi hút chân không sẽ giữ thực phẩm không cho tiếp xúc với không khí bên ngoài cũng như không bị mất nước bên trong thực phẩm, do đó nước bên trong sẽ không bị bay hơi.
Nếu bảo quản trong tủ đông thì các tinh thể nước bên trong vẫn bị đóng đá nhưng không bị bay hơi nên thực phẩm sẽ không bị khô khi rã đông.
Trong điều kiện thường, các vi khuẩn này sinh sản và nhân bản, chúng phân hủy ra các enzym hữu cơ. Chẳng hạn như chất diệp lục trong thực vật và sắt là chất màu trong Protein, để lại amoniac, sunfua và các axit hữu cơ gây ra sự đổi màu và hôi thối trong thực phẩm. Chúng không chỉ làm hỏng hương vị, màu sắc và kết cấu của thức ăn mà gây bệnh nghiêm trọng nếu ăn vào.
Có, sau khi đóng gói hút chân không thực phẩm bạn nên cho vào tủ lạnh hoặc tủ đá để bảo quản được tốt hơn và lâu hơn.